133. +trochę o moim odżywianiu i metabolizmie

Płatki owsiane z kakao, bananem, syropem klonowym i gorzką czekoladą

Kilka dni temu zostałam poproszona w kontekście pewnego mojego komentarza o napisanie o sposobie, w jaki się odżywiam. W końcu doczekałam się upragnionych ferii i znalazłam na to trochę czasu. Jeżeli mam pisać o tym, jak wygląda moje odżywianie teraz, warto byłoby zacząć od przybliżenia mojej historii. Będę pełna uznania, jeżeli komuś zechce się to wszystko przeczytać, aczkolwiek myślę, że zainteresowani mogą czuć się usatysfakcjonowani tak wyczerpującą odpowiedzą. :D

PRZED DIETĄ
31 sierpnia 2008 roku, ostatnie upalne popołudnie mijających wakacji. Nazajutrz czeka mnie pierwszy dzień w gimnazjum - nowe środowisko, nowi ludzie, zupełnie nowy start. Stoję przed lustrem i przyglądam się sobie z niesmakiem, jednocześnie nie dopuszczając zdrowego rozsądku do głosu i powtarzając po raz kolejny w głowie - "to nie ja jestem za gruba, to oni wszyscy są za chudzi". Mimo tak bezkrytycznego podejścia postanowiłam jednak coś zmienić, by już nikt nigdy nie mógł mi zarzucić, że moja waga jakkolwiek odbiega od normy. Ale jakie pojęcie o zdrowym odżywianiu może mieć 12-latka, której żadne z rodziców nie nauczyło nigdy podstawowych zasad zbilansowanego żywienia, a jedyną dietą, z jaką się do tej pory zetknęła, była "łagodniejsza" wersja bulimii (tj. przeżuwanie i wypluwanie), o której opowiadał Carrie Bradshaw jej dawny znajomy w "Seksie w wielkim mieście"? Moje 72 kg ciążyło mi jednak wówczas tak bardzo, że chyba odcięło dopływ krwi do mózgu. Nie chcę specjalnie zagłębiać się w opisywanie metod, dzięki którym schudłam, ale w ciągu niewiele ponad trzech miesięcy moja waga spadła do 54 kg. Byłam z siebie niezmiernie dumna, jednak wygłodzony i pozbawiony wszelkich wartościowych składników odżywczych organizm (myślałam wtedy w mniej więcej taki sposób - "zacznę się zdrowo odżywiać, kiedy tylko schudnę"), których do tej pory i tak dostarczałam mu niewiele, upomniał się w końcu o swoje. Nową, niższą wagą cieszyłam się może dwa tygodnie, by potem w zastraszającym tempie zaprzepaścić cały swój wysiłek. Co prawda nigdy już nie wróciłam do mojej wyjściowej wagi, jednak już do końca gimnazjum oscylowała ona w granicach 60 kg i uodporniony na wszelkie próby ponownego zrzucenia zbędnych kilogramów organizm trzymał się jej kurczowo już przez resztę czasu.

DIETA WŁAŚCIWA
Na początku liceum nie popełniłam na szczęście tego samego błędu, choć od tragedii było o włos. W akcie desperacji, ponieważ nie działały już na mnie żadne diety, spędziłam tydzień na magicznej diecie "1000 kalorii" (choć chyba tylko wtedy mi się tak wydawało, bo w rzeczywistości pewnie nie przekraczałam nawet 800 kalorii). Przez trzy lata gimnazjum moja wiedza na temat odżywiania nie uległa znaczącej poprawie - nie zdawałam sobie wówczas sprawy z tego, że te 1000 kalorii to dla organizmu praktycznie głodowa dawka, jednak mimo wszystko wydawało mi się to lepszym rozwiązaniem niż odwiedzanie toalety po każdym posiłku. Kiedy w efekcie prawie miesiąc spędziłam w łóżku, ledwo podnosząc się o własnych siłach, by pójść do toalety, uświadomiłam sobie, jak wyniszczająca jest ta ponoć cudowna dieta. Wtedy właśnie dotarło do mnie, że odchudzanie wcale nie jest takie proste (bo gdyby tak było, nie byłoby przecież na świecie grubych ludzi), a żeby trwale schudnąć, trzeba po prostu na to zapracować. Dobrze się żarło całe życie, a teraz chciałabyś schudnąć z dnia na dzień? Nie, to tak nie działa. Zrozumiałam w końcu, że zdrowe odżywianie to nie jest coś na chwilę, by tylko schudnąć, a potem powrócić do dawnych nawyków żywieniowych, lecz to rzecz, której trzeba nauczyć się na całe życie. Nauczyłam się więc jedzenia praktycznie od nowa, bo po latach życia w tej żywieniowej psychozie już nawet nie pamiętałam, jak odżywiają się normalni ludzie. Powolna dieta stabilizacyjna, stopniowe zwiększanie ćwiczeń i pierwsze od dłuższego czasu ważenie. Waga w końcu drgnęła - jednak nie cieszyłam się na zapas, żeby nie zapeszyć. Z tygodnia na tydzień większe dawki kalorii, by w końcu dojść do tego redukcyjnego minimum, jakim jest 1500 kalorii, złapanie ćwiczeniowego bakcyla (i pomyśleć, że wcześniej wolałam mniej jeść, byleby tylko nie musieć podejmować jakiejkolwiek aktywności fizycznej!), a waga zaczęła spadać jak oszalała! Codzienne treningi z Ewą Chodakowską i godziny spędzone przed telewizorem na rowerku stacjonarnym stały się już wtedy normą, biegałam minimum dwa razy w tygodniu, skakałam na skakance, co sobotę odwiedzałam zaś basen. Ta aktywność to było coś, czego naprawdę było mi trzeba - nie obowiązek, ale wyzwalająca miliony endorfin przyjemność; prawie jak kiedyś czekolada - wciąż chciałam więcej i więcej. Największą ironią jest to, że kiedy zbliżałam się do osiągnięcia celu i zwiększałam wciąż kaloryczność posiłków, waga ciągle spadała. Doszłam w końcu do pułapu 2000 kalorii, który wydawał mi się wtedy absolutnym maksimum dla jakiejkolwiek średnio aktywnej kobiety, a z ważenia na ważenie ciągle widziałam na wadze mniejsze liczby.

PO DIECIE
Moja waga zatrzymała się w końcu na 46 kilogramach - nie mniej, nie więcej, praktycznie z każdym ważeniem pokazuje tyle samo. W trakcie diety nauczyłam się naprawdę sporo na temat zdrowego odżywiania i w mojej głowie pojawił się nawet pomysł o studiowaniu dietetyki. Póki co spełniam się w tej kwestii układając diety koleżankom zafascynowanym moją metamorfozą. (; Myślę, że jem codziennie minimum 2300 kalorii (już bez zawyżania!), co przy moim aktualnym prawie kompletnym braku aktywności jest moim zdaniem optymalną ilością. Brakiem aktywności nazywam "symboliczne" bieganie dwa razy w tygodniu i korzystanie weekendami z uroków rowerka stacjonarnego. Kiedy jednak znajduję czas na jakieś dodatkowe treningi, zawsze dbam o to, by zjeść odpowiednio więcej kalorii. W normalne dni jadam pięć regularnych posiłków - kiedyś się z tego śmiałam, ale mój organizm przyzwyczaił się do takiego trybu. Nie trzymam się jednak kurczowo wyznaczonych godzin posiłków - kieruję się po prostu uczuciem głodu. Jako że śniadanie to najważniejszy posiłek dnia, rano niczego sobie nie odmawiam. Ważne, by było pożywne i wartościowe. Kiedy idę do szkoły, zawsze biorę ze sobą składaną kanapkę i jogurt naturalny z wkrojonymi owocami, natomiast kiedy zostaję w domu, zjadam większe drugie śniadanie i w międzyczasie przekąszam jeszcze jabłko. Takie drugie śniadania często wychodzą nawet większe od tych, które pojawiają się na blogu, ale dopiero po zafundowaniu sobie solidnej dawki kalorii jestem w stanie zabrać się za coś produktywnego. Obiad to po śniadaniu mój ulubiony posiłek. Spełniam się jako kucharz amator, a gotowanie sprawia mi ogromną przyjemność. Ostatnimi czasy w porze obiadowej królują u mnie trochę zapomniane rośliny strączkowe, które w obecną pogodę wraz z dużą ilością warzyw stanowią idealną bazę do wszelkiego rodzaju treściwych, rozgrzewających zup. Jeżeli chodzi zaś o kolacje, to one również bywają obfite - w końcu mózg musi skądś czerpać energię do całonocnej nauki. (; Kiedyś 500 kalorii zjedzone na kolację wydawałoby mi się czymś nierealnym, dziś to już raczej norma. Wprowadzając nowe nawyki żywieniowe odkryłam również cudowne zdrowe tłuszcze - czego jak czego, ale ich zdecydowanie sobie nie odmawiam. I nawet na te pochodzenia zwierzęcego również patrzę ostatnio bardziej przychylnym okiem - do tego stopnia, że jako chyba apogeum powrotu do normalności wprowadziłam do swojej diety z powrotem masło. Jako stuprocentowy mięsożerca z bólem serca musiałam ograniczyć ilość spożywanego białka (3 g na kilogram masy ciała to jakby nie patrzeć za dużo), natomiast podstawę moich posiłków stanowią te "dobre" węglowodany - wszelkie produkty pełnoziarniste: przede wszystkim razowe pieczywo, nieoczyszczone ryże i kasze. Od pewnego czasu przestałam już nawet wchodzić na wagę. Nie obawiam się jednak spożywania takich ilości kalorii, bo wiem, że pochodzą z wartościowych, nieprzetworzonych produktów, które dostarczają mojemu organizmowi niezbędnych wartości odżywczych. Sądzę, że nawet od nadmiaru tych wartościowych kalorii mimo wszystko jednak trudniej utyć, niż gdyby pochodziły one z bezwartościowego, śmieciowego jedzenia.

Myślę, że udało mi się zrehabilitować w stosunku do samej siebie za te poprzednie lata. Zdrowe odżywianie wpisane jest już w mój styl życia i nie wyobrażam sobie powrotu do dawnych nawyków żywieniowych. A najbardziej dumny jest z tego faktu o dziwo mój tata, który na każdym kroku chwali się, jak to zdrowo odżywia się jego córka. Szkoda tylko, że na tym poprzestaje i sam nie pali się póki co, by wcielić to w życie. (;

Wniosek? Nie ma czegoś takiego, jak ta osławiona "genetyczna skłonność do tycia". Kiedy byłam małym grubaskiem, również tłumaczyłam sobie w ten sposób swoją wagę. Teraz jednak wiem, że każdy może rozkręcić swój metabolizm - bez względu na to, w jak beznadziejnej sytuacji był do tej pory - nie wolno tylko bać się jedzenia, bo właśnie to zdrowe, pełnowartościowe i nieprzetworzone jest w tym wypadku naszym największym sprzymierzeńcem.

EDIT: Na wszystkie maile będę starała się regularnie odpowiadać, jednak proszę o wyrozumiałość, jeżeli trochę to potrwa.